» Tản nhiệt cho ép xung CPU

by kol_online 12/2/2009, 09:16

Về cơ bản, tản nhiệt cho CPU trong quá trình ép xung là yếu tố đặc biệt
quan trọng và các loại tản nhiệt trên thị trường thường được chia làm 3
nhóm chính bao gồm Heatsink-Fan (Air Cooling) như loại đi kèm các chip
bán ngoài thị trường, Water Cooling (tản nhiệt sử dụng nước hay một số
chất lỏng dẫn nhiệt nhanh), Dryice, LN2 (sử dụng băng khô hay Nitơ lỏng
để hạ thấp nhiệt độ chip xuống dưới 0 độ C, nhằm đạt được khả năng đẩy
xung nhịp cao hơn. Với dân chơi PC, chọn đồ cho công việc khó "nhằn"
này lại là một thú đam mê.

*Tản nhiệt khí

Tản nhiệt khí
phải có phần đế phẳng và nhẵn để tiếp xúc với bề mặt CPU hoàn hảo giúp
cho nhiệt lượng có thể luân chuyển qua tốt nhất. Một quạt thổi từ trên
xuống, các lá cánh thường nằm song song hoặc có hình rẻ quạt để những
luồng không khí từ quạt thổi có thể đi qua dễ dàng. Nhiệt lượng từ kim
loại sẽ theo không khí thoát đi giữ cho nhiệt độ CPU ở mức thấp.
Trong
khi ép xung, tản nhiệt mặc định đi kèm của nhà sản xuất CPU thường
không thể đáp ứng được yêu cầu làm mát, nếu có điều kiện bạn nên tìm
mua một số loại có tên tuổi như CoolerMaster, Thermaltake, Zalman,
ASUS, Gigabyte, ...

Chúng được thiết kế tỉ mỉ theo đúng nguyên
lý khoa học và chế tạo hết sức cẩn thận. Đa số đều được làm bằng đồng
hay lõi đồng - lá nhôm cộng với quạt tốc độ cao cỡ 6000-7000 rpm hơn
nhiều so với mức 2500-3500 rpm của quạt bán kèm theo CPU. Hơn nữa đồ
"xịn" có rất nhiều tính năng phụ như bộ chỉnh tốc độ hay tự báo động
khi có trục trặc. Bạn cũng nên để ý xem chip của mình là loại nào để
chọn loại tản nhiệt thích hợp. Hầu hết các tản nhiệt hiện đại đều lắp
được cả cho 2 dòng CPU AMD và Intel.

Một đặc điểm thú vị của các
loại tản nhiệt khí mà bạn có thể bắt gặp ở các mẫu hiện đại là việc áp
dụng ống dẫn nhiệt. Trước tiên, ống dẫn nhiệt là một thiết bị với khả
năng truyền tải nhiệt lượng rất tốt. Nguyên lý chính cho điều này chính
là một hiệu ứng vật lý đơn giản: sự bay hơi chất lỏng.

Năng
lượng dưới dạng nhiệt phải được đưa ra khỏi bề mặt CPU và truyền vào
chất lỏng bên trong ống, chất lỏng nóng lên và di chuyển lên phía trên
rồi bị làm mát nhờ các lá tản nhiệt phía bên ngoài. Sau khi nhiệt độ hạ
xuống thấp, khối chất lỏng đó lại hạ xuống phía dưới ống để rồi tiếp
tục hấp thu nhiệt lượng. Quy trình này diễn ra liên tục không ngừng và
ống dẫn nhiệt như một máy bơm hút nhiệt từ một đầu và chuyển ra đầu kia.

Tản
nhiệt khí có ưu điểm là giá rẻ, gọn nhẹ, dễ lắp đặt và an toàn cho linh
kiện, tuy nhiên sau thời gian dài sử dụng nó sẽ bị bám nhiều bụi và oxy
hóa các lá kim loại. Nếu không được vệ sinh kịp thời, sẽ mất dần khả
năng thoát nhiệt.

Một số mẫu tản nhiệt khí thông dụng trên thị trường:

- CoolerMaster Hyper 6: 28 USD.
- Gigabyte Rocket 3D II: 50 USD.
- CoolerMaster Eclipse: 55 USD.
- Thermalright Ultra 120-A: 72 USD.
- Thermalright Ultra 120 Xtreme: 82 USD.

*Tản nhiệt nước

Cũng
giống như tản nhiệt bằng phiến kim loại và quạt, nhiệm vụ của tản nhiệt
nước là giữ cho nhiệt độ CPU ở mức cho phép để đảm bảo làm việc ổn
định. Tuy vậy, phương thức hoạt động của hai giải pháp này hoàn toàn
khác nhau. Với tản nhiệt khí thông thường, phiến kim loại có tác dụng
làm gia tăng bề mặt tiếp xúc của CPU với không khí, còn quạt có nhiệm
vụ gia tăng lượng khí di chuyển qua bề mặt của các lá kim loại đó.

Không
khí sẽ hấp thu nhiệt và quạt sẽ thổi chúng ra nơi khác. Đối với tản
nhiệt nước, nhiệt từ CPU sẽ được truyền vào một khối đồng rỗng gọi là
WaterBlock và nước bên trong block sẽ hấp thu lượng nhiệt này rồi đưa
đến bộ phận làm mát nhờ lực đẩy máy bơm. Như vậy, một ưu điểm thấy rõ
của tản nhiệt nước là nhiệt độ được đưa ra xử lý bên ngoài vỏ máy tính
theo hướng định sẵn chứ không bị phát tán lung tung như với tản nhiệt
khí, nên không chỉ hiệu quả làm mát cho CPU tốt hơn hẳn tản nhiệt khí
mà nhiệt độ tổng thể bên trong thùng máy cũng giảm theo.
Nguyên tắc làm việc của một bộ tản nhiệt nước gồm 5 thành phần cơ bản của một hệ thống tản nhiệt nước bao gồm:

a.
WaterBlock: Có thể nói đây là trái tim của cả hệ thống, nó chịu trách
nhiệm chuyển nhiệt lượng tỏa ra từ CPU vào nước, chính vì thế thiết kế
của WaterBlock sẽ rất quan trọng đối với hiện năng tổng thể. Thường thì
Waterblock được làm từ đồng khối.

b. Radiator: Tất cả các thành
phần tỏa nhiệt sẽ truyền nhiệt lượng vào chất lỏng bên trong hệ thống
tản nhiệt nước, nên một thiết bị giải phóng nhiệt ra khỏi vòng tuần
hoàn này chính là Radiator, thành phần quyết định tới hiệu năng và khả
năng làm việc lâu dài của cả bộ tản nhiệt nước.

c. ống dẫn nước
- Water pipe: Đây là bộ phận chịu trách nhiệm dẫn nước giữa các thành
phần trong hệ thống tản nhiệt nước. Bộ phận này phải có độ cứng phù hợp
để vừa có thể rẽ nhánh và đi các vòng cung bên trong hệ thống case PC
của bạn mà không bị gập. Tồi tệ hơn, nếu luồng chảy của nước bị ngắt
như vậy, áp suất trong ống sẽ tăng cao và những mối nối có thể sẽ bị
bung ra dẫn tới hệ quả các thiết bị quý giá của bạn sẽ bị ngập nước và
chập cháy.

d. Máy bơm: Nước muốn di chuyển được qua các thành
phần của tản nhiệt nước dĩ nhiên phải có lực đẩy và máy bơm sẽ chịu
trách nhiệm thực hiện công việc này. Máy bơm tốt phải có sự cân đối
giữa các yếu tố: sức nén, công suất, độ ồn, nhiệt lượng tỏa ra và điện
năng tiêu thụ. Nên lưu ý, máy bơm thường tạo ra chấn động nên hãy kê
một lớp đệm giữa máy bơm và nơi đặt để tránh ảnh hưởng những thiết bị
xung quanh, đặc biệt là khi bạn để máy bơm luôn bên trong máy tính.

e.
Bình chứa nước: Có ba cách để bạn làm đầy nước bên trong hệ thống tản
nhiệt của mình. Để quyết định chọn lựa, bạn phải xem xét kích thước
case, khả năng di chuyển tiện dụng và mục đích sử dụng của hệ thống làm
mát. Người dùng khi đến với tản nhiệt nước thường có một trong hai mục
đích, hoặc để tránh ồn ào và bụi bặm hoặc để làm mát lạnh máy khi ép
xung.

f. Nước và dung dịch: Đơn giản nhất là sử dụng nước tinh
khiết, tuy nhiên để tránh thành ống bị ôxy hóa thành ống đồng hoặc trở
thành môi trường sống cho các màng vi sinh vật, người ta thường dùng
Coolant.